"Hoi, hoe is het met je?'
Deze vraag hebben we elkaar de afgelopen dagen ongetwijfeld heel vaak gesteld, meestal in combinatie met ‘En hoe was je vakantie? Heb je het leuk gehad?’. Mijn verwachting (en hoop) is dat de reacties overwegend positief zijn, dat we het goed hebben gehad en lekker de gedachten hebben kunnen verzetten. En dat is belangrijk, want we staan weer voor een onderwijsjaar met allerlei uitdagingen, daar hoef ik niet over uit te wijden. Om die uitdagingen het hoofd te kunnen bieden is het van belang oog te hebben voor de veerkracht van (aanstaande) leerkrachten.
Veerkracht helpt om te gaan met lastige situaties en uit zich in uithoudingsvermogen, zelfbewustzijn en zelfverzekerdheid. We weten uit onderzoek dat een hogere veerkracht stress kan verminderen en uitval kan voorkomen (Arnup & Bowles 2016).
Nog even terug naar de antwoorden op de vraag “hoe is het met je”? Als je nu terugdenkt, getuigde het antwoord dat je kreeg ook daadwerkelijk van veerkracht? Of is er met terugwerkende kracht toch een collega die je meer veerkracht zou gunnen? En als je naar jezelf kijkt, hoe zit het dan? Voel jij je veerkrachtig genoeg? En...hoe zorg je dat je de veerkracht van jezelf en alle collega’s én studenten preventief en proactief onderhoudt?
Veerkracht kan zich op verschillende dimensies laten zien (Mansfield et al., 2016). Professionele veerkracht gaat over overwinnen van tegenslagen in school/werk, emotionele veerkracht over omgaan met emoties vanwege onderwijservaringen. Motivationele veerkracht richt zich op doorzettingsvermogen om je onderwijs te verbeteren en te blijven leren. Vaardigheden om sociale ondersteuningsnetwerken te ontwikkelen en te gebruiken, zijn onderdeel van sociale veerkracht. Oog hebben voor veerkracht, betekent dus goed kijken en luisteren naar elkaar; het uit zich bij eenieder van ons anders (1).
Wat we weten is dat veerkracht echt versterkt kan worden door elkaar te ondersteunen (Buijs & de Lange, 2023). Daarom hebben we vanuit ons partnerschap samen met én voor studenten en starters de Leerkracht Veerkracht Toolkit ontwikkeld (2)(3). Op elk van de vier dimensies zijn er tools ontwikkeld (21 in totaal). De leerkracht Veerkracht Toolkit biedt enerzijds handvatten hoe te reageren in situaties die om veerkracht vragen en anderzijds ‘tips & tricks’ om iemand anders te ondersteunen. De eerste ervaringen tot nu toe zijn veelbelovend en maken ook duidelijk dat de tools ook prima te gebruiken zijn voor meer ervaren leerkrachten.
Leerkracht zijn vraagt Veerkracht, maar Veerkracht vraagt ook Leerkracht: met en van elkaar leren om uitdagingen aan te gaan (4). De toolkit helpt daarbij. Gebruik hem! Zo werken we niet alleen aan samen opleiden, maar bouwen we ook aan een sociaal ondersteuningsnetwerk.
Ik wens eenieder een mooi veerkrachtig samen opleiden-jaar toe!
Warme groet,
Miranda
Met dank aan Gerbert voor de inspiratie voor en het meedenken over deze blog.
De praatplaat Leerkracht Veerkracht helpt om inzicht te krijgen in de verschillende dimensies van Veerkracht: Leerkracht Veerkracht Toolkit | Marnix Academie
De toolkit is te vinden op: Leerkracht Veerkracht Toolkit | Marnix Academie
Alle BOC en schoolopleiders hebben de toolkit ontvangen op de Dag van het Partnerschap in april j.l.; studenten en instituutsopleiders/Marnix collega’s (hebben) ontvangen de toolkit in de eerste weken van het nieuwe schooljaar.
Heb je vragen en/of wil je ondersteuning, neem dan contact op met Gerbert Sipman (g.sipman@hsmarnix.nl).
Op 3 september jl. is er een artikel verschenen in tijdschrift JSW met titel ‘Leer-kracht door veerkracht’. Lees het artikel voor meer informatie.
